Како да се надмудрат вирусите
За разлика од бактериите, кои можат сами да се размножуваат, вирусите се паразити и ги користат клетките. Нивната градба е неразвиена: за да можат да преживеат и да се размножуваат, мора да ја искористат ДНК на клетката во која ќе влезат. Така настануваат т.н. вирусни болести, од најобични, како што се настинка или грип, до оние застрашувачките, како што се вирусни воспаленија на белите дробови или сидата.
Начин на зараза
Воздух и крв: Таканаречените аеробни вируси се пренесуваат преку воздух, во капките од плунката што ги исфрламе додека зборуваме, кашламе или киваме, како што е случај со вирусите што предизвикуваат настинка, грип, или бронхитис. Другите анаеробни вируси користат поподмолни начини и се пренесуваат преку крвта, полови излачувања (како што е случај со сидата или хепатит Б), или го избираат оралниот или дигестивниот пат: се кријат во вода или во храна (случај со хепатит А или полиомиелитис).
Животни: Вирусот на беснилото, на пример, влегува во организмот преку гризнување на некои животни (како што се кучиња), вирусот на жолтата грозница преку убод на одредени видови комарци што живеат во тропските краишта.
10 начини да ги избегнеме вирусите
1. Кога е можно тоа, вакцинирајте се!
2. Добро мијте ги рацете!
3. Секој во семејството нека се служи во своја крпа и често менувајте ги.
4. Немојте да користите туѓи четки за заби, ножички или жилети.
5. Држете се подалеку од лица што имаат грип или настинка.
6. Често проветрувајте го домот.
7. Кога сте настинати, користете марамчиња за еднократна употреба.
8. Не бакнувајте никој што има грозница на усните.
9. Користете презерватив ако имате сексуални односи со маж што не го познавате.
10. Внимателно мијте ги овошјето и зеленчукот.
Кој не штити?
Најпрвин зголемената температура, која е прва делотворна пречка против вирусите, кои не можат да преживеат на повеќе од 39 степени. А потоа во игра влегува и сложениот и префинет имунолошки систем. Под водство на мозокот се произведуваат илјадници одбранбени ќелии и состојки (лимфоцити Б и Т, макрофаги, антитела) од кои секоја има своја високоспецијализирана задача: да го препознае непријателот, да го зачува во меморијата, да ги извести другите клетки за нападот, да го спречи, да повика засилување и на некој начин да го убие.
Потрага по лек
Модерната медицина се' уште не успеала да пронајде лек со кој би ги уништила вирусите, за разлика од бактериите, кои ги победува со антибиотици. Но, истражувачите не се предаваат и се обидуваат да откријат нови вакцини, кои досега се покажале како неопходно оружје: вакцинирањето ги избриша големите сипаници и веќе ги победува дури и дифтеријата, полиомијелитисот и сипаниците. Во истражувачките лаборатории се продолжува со опитите, чија цел е да се победат најопасните заразни болести, како што се сида, хепатитис, маларија и некои облици на инфекција на нервниот систем.
Грип
Го менува ликот речиси секоја година, но симптомите што ги предизвикува се исти веќе стотици години. Последниве две години страв и трепет низ светот е т.н. свински грип А1Х1. Но, во стравот од свинскиот грип не треба да се пренебрегне ниту опасноста од „обичниот“ грип. Грипот е многу заразна инфекција, а ги напаѓа дишните патишта. Виновници се вирусите од грипот А, Б и Ц.
Како се пренесува? Вирусите на грипот се пренесуваат преку воздухот во капките. Продираат во ќелиите на организмот за 48 часа и се размножуваат. Тука започнува инфекцијата.
Што предизвикува? Висока температура, болка во главата и во зглобовите, кашлање, настинка, болка во грлото и општа слабост.
Заштита?Вакцинирање (вакцината е различна секоја година), да се избегнуваат заразените места кога сте слаби и уморни, чувајте се подалеку од лица заболени од грип. Ако се разболите, мирувајте и пијте многу течности.
Гастроентеритис
Го предизвикуваат многу вируси: ротавирус, аденовируси, вируси од семејството норвок и калцивирус. Станува збор за инфекција на слузницата на желудникот и на тенкото црево (каде што се одвива асимилацијата на храната).
Како се пренесува? Преку човечкиот измет со кој може да се загадат рацете, храната, водата, предметите...
Што предизвикува? Мачнина, грчеви во стомакот, повраќање, пролив, зголемена температура два-три дена.
Заштита? Не постои вакцина. Избегнувајте морски плодови, недоволно варена храна, лошо измиени овошје и зеленчук. Откако сте фаќале некое животно, измијте ги рацете. Ако се разболите, пијте многу вода за да ја надоместите изгубената течност и одете на лекар.
Херпес
Вирусите Симплекс 1 и 2, со години се кријат во нашето тело и го напаѓаат тогаш кога ќе ослабе. Станува збор за инфекција што може да се јави на усните, лицето (Симплекс 1) и на половите органи (Симплекс 2), а вирусите може да се активираат и по многу години.
Како се пренесува? Со контакт: бакнеж во уста, заеднички чаши и прибор за јадење, интимни односи.
Што предизвикува? На кожата се јавуваат дамки, на кои се создаваат густи меурчиња. Предизвикуваат непријатно печење. По 4-5 дена пукаат, создавајќи крастички. Не оставаат никакви белези.
Заштита? Не постои вакцина. Избегнувајте бакнување, а ако се разболете, користете антивирусен лек што ќе ги исуши меурчињата.
Обично се открива случајно, со анализа на крвта поради некоја друга причина. Го напаѓа црниот дроб, а предизвикувач е вирусот ХЦВ.
Како се пренесува? Преку крвта, а поретко со незаштитен полов однос.
Што предизвикува? Инфекцијата често е многу тивка. Симптомите постојат, но се многу слаби, како чувство на замор. Но, често преминува во хроничен облик, а во ретки случаи може да доведе и до хронично воспаление на црниот дроб.
Заштита? Вакцина не постои. Немојте да користите туѓи четкички за заби, ножички и жилети, како и нестерилизирани игли. Заштитете се при половите односи. Ако не го направите тоа и се разболете, веднаш јавете се на лекар.
СИДА
Предизвикувач е вирусот ХИВ. Во случај на какво било сомневање, тестирајте се. Вирусот продира во клетките одговорни за имунитет и ги разорува. На тој начин го прави организмот ранлив.
Како се пренесува? Преку крвта и со незаштитени полови односи.
Што предизвикува? Слабеење на целиот имунолошки систем. Лицата заразени со вирусот на сида чувствителни се на секаква инфекција и често не успеваат да ја пребродат: нивното тело е осудено на постепено пропаѓање.
Заштита? Не постои вакцина. Избегнувајте незаштитени полови односи, нестерилизирани игли, не користете туѓи ножички или жилети. Во случај на сомневање, тестирајте се: ако сте серопозитивни, денес се' може да се лечи.
Воспаление на белите дробови
Најчесто е бактериското воспаление на белите дробови, настанато како компликација од грип. Против него постои вакцина, наречена aнтипнеуматико. Вирусното воспаление на белите дробови е многу поретко, а ги погодува децата, старците и слабите лица.
Како се пренесува? Како и грипот, преку воздух.
Што предизвикува? Висока температура, отежнато дишење, забрзана работа на срцето, кашлање и општа слабост. Бара болничко лекување.
Заштита? Против вирусното воспалување на белите дробови нема вакцина. Ако сте исклучително слаби и имате чувствителни дишни патишта, тогаш сте во поголема опасност.
Хепатит Б
ХВБ е многу отпорен, може долго да живее во организмот без да предизвика каква било тегоба. Во 90 од 100 случаи болеста минува сама од себе, но во останатите 10 отсто може неповратно да го оштети црниот дроб.
Како се пренесува? Преку крвта, незаштитени полови односи. Може да се пренесе и од мајка на дете.
Што предизвикува? Се манифестира, главно, со општи симптоми: слабост, умор, мачнина. Понекогаш се јавува жолтица: кожата и белките од очите стануваат жолтеникави.
Заштита? Вакцинирање. Ако не сте вакцинирани, избегнувајте незаштитени полови односи, не користете туѓи четкички за заби, ножички и жилети. Се лечи со интерферон