20.09.2012, 18:18
(ИНТЕРВЈУ) Рихард Самел - Ми беше чест да го играм Шпиц
„Ми се допадна дизајнот на Дарко Митревски, Шпиц e со квалитети кои во тоа време беа монополизирани од нацистите: дисциплина, вели Самел
Сунчица Уневска
Германскиот актер Рихард Самел, како што ми рече, првпат беше на некој фестивал, на кој игра во два филма. Во „Трето полувреме“ на Дарко Митревски тој го игра Рудолф Шпиц, а во филмот „Берлин проект“ на Иво Трајков игра помала улога. Самел е воодушевен од Македонија и од Охрид, а во Битола на „Браќа Манаки“ беше исклучително возбуден поради улогата на Шпиц, но и поради тоа што ќе се претстави со две остварувања. Тој има интернационална кариера и препознатливост особено поради улогите во големите хитови, како што се „Такси“, „Казино ројал“, во оскаровецот „Животот е убав“, „Неславни копилиња“ и други. Многу позитивен и необичен, Самел беше исклучителен соговорник.
Господине Самел, сте играле во многу земји, во многубројни странски корподукции, но претпоставувам не и во сторија каква што носи овој филм, во која се испреплетени историјата, почетоците на професионалниот фудбал во Македонија, холокаустот, Втората светска војна и љубовта. Таквите приказни бараат многу од актерот, како се чувствувавте пред овој предизвик?
Тоа е како да сте среде епопеја, еден вид кондензиран мит од 20 век. Всушност, фактот дека филмот се темели на вистински настани и личности дава многу волја за посветеност.
Во филмот го играте тренерот Рудолф Шпиц, кој ги поставува темелите на современиот фудбал во Македонија, но и човек кому токму фудбалот ќе му го спаси животот. Дали Ви беше тешко да се идентификувате со него?
Не, воопшто. Тоа беше чест и повеќе прашање, дали јас како актер сум дораснат за тоа. Но, имаше толку многу работи на кои требаше да се концентрирам, па едвај имав време за двоумење. Станува збор за човек кој им бега на нацистите од земја во земја и за неговиот свет и љубовта за фудбалот. Лесно успеав да се идентификувам со двете.
Рудолф Шпиц е Евреин, кој ќе ја предводи македонската репрезентација во бугарската фашистичка лига, но иако нема да им биде дозволено да победат, мислам дека овој филм, пред се', го слави животот. Каков човек бил Шпиц, која била неговата тајна за таквите фудбалски успеси?
Имаше една фотографија од него која ме фасцинираше и беше со мене за време на целото снимање. Гледате елегантно облечен маж на 40-50 години, насмеан, кој со задоволство пуши цигара, навидум среќен човек, со голема култура и големо срце. На ова додадете ја очигледната страст за фудбалот и почнувате да чувствувате нешто интересно. Но, јас не се концентрирав на тие елементи, за мене главна беше сторијата, овој дел од македонската историја, а не Шпиц или Ребека или Коста.
Не сакав да креирам перфектна историска копија, туку да се сконцентрирам на она за што му беше потребен Шпиц на сценариото. А тука беше односот меѓу него и играчите кои имаа две визии за светот, за општеството и за тоа како да ги постигнат целите. Многу ми се допадна дизајнот на Дарко Митревски, Шпиц е со квалитети кои во тоа време беа монополизирани од нацистите: дисциплина, посветеност, верба, издржливост, храброст. Ова ја засилува идејата дека бил нацист. Но, не е, тој бил Германец. И нема тајна, туку јасна визија за тоа што сака и силна посветеност да го постигне тоа.
Дали го сакате фудбалот?
Го обожавам.
Филмот беше снимен на многу убави локации во Македонија, во Охрид, во Битола и во Скопје. Дали Ви се допадна Македонија?
Мислам дека станав доста активен културен амбасадор на вашата земја во Северна Европа. Многу мои пријатели сакаат да го проверат тоа што го зборувам, и мислам дека честопати ќе се враќам во Охрид.
Што значи за Вас навраќањето на приказната за холокаустот?
Знаете, кинематографски гледано јас сум во тоа веќе некое време, и' припаѓам на генерацијата која порасна со историски товар и чувство на вина. Се' додека овие киноприказни откриваат нешто ново, јас ги поддржувам. Факт е дека овој филм е голем крстопат за мене. Првпат играв Евреин и првпат играв со мирољубива топка, а не со оружје. Во историски филм.
Имате богат опус, сте играле во повеќе земји, но често во овие филмови имате стереотипни улоги од типот на: германски гангстер, германски офицер пијанист, германски поручник... Дали тоа понекогаш Ве нервира?
Да, понекогаш е вознемирувачко, кога работите само клишеа. Но, не можете да го избегнете тоа, ве ангажираат според тоа како изгледате. Јас сум Германец, а на филмот му се потребни лоши момци за да раскаже една од најголемите стории, таа за битката меѓу доброто и лошото.
Игравте во „Такси“, „Казино ројал“, „Животот е убав“, „Неславни копилиња“, „Човекот кој плачеше“, тоа се интересни наслови, вистински хитови. Од кој филм имате највозбудливи сеќавања?
Без сомнение, тоа е работата со Квентин Тарантино. Поради тоа што минавме низ длабок креативен процес, поради тоа ме предизвика многу и бидејќи резултатот од работата беше далеку од моите очекувања.
Игравте во филмот „Берлин проект“, кој го режираше уште еден македонски режисер, Иво Трајков, а кој е вклучен во програмата „Нови визии“ на „Браќа Манаки“. Тоа е доста специфичен филм, снимен само во еден кадар. Како изгледаше снимањето, дали беше тешко да се оствари таа идеја?
Да, добрите идеи често се тешки за реализирање. Тоа беше многу специјален филм, предизвикувачки, авантуристички, многу близок на театарски проект, бидејќи треба многу да вежбате за да бидете способни да снимате долги сцени. Но, исто така, бевме и хендикепирани, бидејќи целиот филм го снимивме за 10 дена и мислам дека ова беше прекратко време.
Овој филм е доста специфичен и во смисла на влегување во внатрешниот свет на неговите протагонисти, какво беше Вашето искуство, дали тоа Ве принуди на момент да погледнете зад себе?
- Па, камерата стана еден вид трето око на протагонистот и како такво беше добар влез во длабоката субјективна визија на неговиот свет. Светот што го опкружува стана токму таков каков што тој сака да биде. Кога протагонистот мисли: „Ух, мислам дека она момче што седи на клупата зјапа во мене, тој е опасен“, момчето на кое мисли ќе го направи токму тоа, ќе зјапа во него, ќе се однесува чудно и потоа ќе стане опасно. Тоа е интересен начин да се донесе потсвесното во прв ред.
http://www.utrinski.com.mk/?ItemID=6FFA8...F6F8AFBD7B
Четох за Илеш Шпиц
Човекът отива в отвъдното по време на мач между Вардар и Београд края на 50-те – началото на 60-те, мисля. Получава инфаркт.
Иначе независимо от това кой какво казва или пише – двете „теми” – за Депортацията и Ваташа – са теми, които уязвяват България.
България заплаща непосилно висока - според мен - цена за своето съюзничество с Третия райх...; това обаче не означава, че не носи отговорност за трагичните събития...;
Тъжното, може би е, че за масовото обществено мнение в Македония – събитията на века са Депортацията и Ваташа – като че ли на територията на Македония не се е случило нищо друго заслужаващо внимание ....преди или след разпада на Югославия;
А по време на Депортацията хората просто не е трябвало да се страхуват – както казва Бен Зохар – еврейски политик и историк от България; тогава е било важно да се реагира; и в България са го направили...по един невероятен начин – останал най-успешно пазената тайна на ВСВ – чак до падането на Берлинската стена...Очевидно обаче на българите – на Димитър Пешев, на Царя, на Църквата – не им е стигнал куража да се противопоставят на Депортацията от Северна Гърция и Македония...
Нещата всъщност никога не са кой знае колко сложни; ако трябва да се реагира по било какъв повод – то това трябва да е о време – иначе става едно преливане от пусто в празно, а то не осигурява индулгенция...
Първо дойдоха за комунистите
и аз не протестирах, защото не бях комунист.
После дойдоха за социалдемократите
и аз не протестирах, защото не бях социалдемократ.
После дойдоха за членовете на профсъюзите
и аз не протестирах, защото не бях член на профсъюза.
После дойдоха за евреите
и аз не протестирах, защото не бях евреин.
После дойдоха за католиците
и аз не протестирах, защото не бях католик.
После дойдоха за мен
и до тогава не беше останал никой,
който да протестира за мен.
Мартин Нимелер, протестантски теолог